عباس عظیمی– ناترازی انرژی در زنجیره تولید فولاد رو به افزایش است و در کمبود برق طی تابستان و محدودیت در گاز طبیعی طی زمستان خلاصه نمی‌شود تا جایی که گویا سهمیه‌بندی برق در زمستان امسال هم ادامه دارد.
همین تداوم، نه فقط از این جهت که زنجیره تولید فولاد را طی ماه‌های آینده با مشکل مواجه می‌کند، بلکه به این دلیل که ناترازی رو به فزونی است، دارای اهمیت خاصی می‌باشد و چاره‌اندیشی دولتمردان و تولیدکنندگان را می‌طلبد.
چراکه این ناترازی رو به فزونی نه تنها وضعیت اقتصادی صنایع فولادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه امنیت سرمایه‌گذاری در این بخش را نیز تهدید می‌کند؛ همچنین هدفگذاری تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد کشور در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ را هم در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.
نگاهی به آمار تولید فولاد که در گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران برای پنج ماه نخست سال جاری منتشر شد نیز کاهش ۵.۴ درصدی تولید فولاد را نشان می‌دهد و در حقیقت از متضرر شدن تولیدکنندگان به دلیل ناترازی انرژی پرده بر می‌دارد.
دست‌دست کردن فایده‌ای ندارد
ناترازی روبه فزونی انرژی، نشانگر آن است که دست‌دست کردن دیگر فایده‌ای ندارد و دست‌اندرکاران صنایع فولادی به ویژه سیاستگذاران و تولیدکنندگان بزرگ باید به دنبال اتخاذ استراتژی مناسب جهت تامین انرژی باشند.
بهینه‌سازی مصرف، مسئولیتی اجتماعی
به‌کارگیری فناوری‌های مدرن و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید برای کاهش مصرف انرژی در مراحل مختلف تولید فولاد می‌تواند تاثیر زیادی در جبران ناترازی داشته باشد و به عنوان یک مسئولیت اجتماعی در شرایط فعلی مورد توجه قرار گیرد.
به ویژه آنکه راهکارهای عملی برای بهینه‌سازی مصرف و به‌کارگیری فناوری‌های مدرن وجود دارد و شرکت‌های دانش‌بنیان کشورمان در معرفی این فناوری‌ها پیشگام هستند.
سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر راهکاری منطقی
سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و زیست توده می‌تواند منبع پایدار و موثری برای تامین بخشی از نیاز انرژی مورد استفاده در فرآیند تولید فولاد باشد و یک راهکار منطقی است.
در همین راستا اخیرا فولاد «غدیر» نی‌ریز با بهره‌برداری از نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی خودش در این زمینه پیشقدم شد و همین رویکرد از سایر صنایع بزرگ فولادی نیز انتظار می‌رود.
ایجاد تنوع در منابع انرژی
استفاده از انواع مختلف سوخت‌ها و منابع انرژی از جمله گاز طبیعی، زغال سنگ و بیوگاز می‌تواند به کاهش وابستگی به یک منبع انرژی کمک کند.
بیوگاز نوعی سوخت تجدیدپذیر است که از تجزیه بیهوازی مواد آلی، مانند فضولات دامی، ضایعات کشاورزی، بقایای غذایی و دیگر مواد زیستی تولید می‌شود و این فرآیند معمولاً در محیطی بدون اکسیژن و توسط میکروارگانیسم‌ها انجام می‌شود.
برای نمونه «متان» یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین اجزای بیوگاز است که به عنوان منبع انرژی می‌تواند برای تولید برق مورد استفاده قرار گیرد.
همچنین بهبود کارایی فرآیندهای تولید و کاهش ضایعات انرژی از جمله استفاده بهینه از حرارت تولید شده در فرآیندها، می‌تواند به جبران ناترازی انرژی کمک کند.
ضمن توجه به اینکه در برخی از واحدهای تولیدی کشورمان، خطوط تولید مستهلک سایر کشورها با وجود مصرف انرژی به کار گرفته شده است.
علاوه بر آن سرمایه‌گذاری در تجهیزات و فناوری‌های جدید کم‌مصرف نیز می‌تواند اثر بسزایی در کاهش ناترازی انرژی داشته باشد.
نقش محوری دولت در کنترل ناترازی انرژی
وضع قوانین و سیاست‌های حمایتی دولت نیز در زمینه کاهش ناترازی انرژی بسیار موثر است و موجب تشویق تولیدکنندگان برای استفاده بهینه از انرژی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید شود؛ این نقش تا حدی برجسته است که دیگر راهکارها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
برای نمونه انتظار می‌رود تسهیلات ویژه در اختیار واحدهای تولیدی بزرگ و پرمصرف قرار گیرد تا علاوه بر توسعه پایدار این واحدها، باری از روی شبکه‌های انرژی نیز برداشته شود.
همچنین دولتمردان می‌توانند انرژی مصرفی برخی دیگر از صنایع به ویژه صنایع زیان‌ده را به طور موقت به صنعت مادر فولاد اختصاص دهند.
